Header dijagnostika

Dijagnostika reume

Lokomotorni sistem

Lokomotorni sistem je sistem organa za kretanje i čine ga:
• Kosti
• Zglobovi
• Mišići i
• vezivo tkivo koje ih povezuje

Lokomotorni (pokretački) sistem omogućuje ljudskom tijelu oslonac i stalan oblik, te zaštićuje organe i omogućava kretanje pojedinih dijelova ili čitava tijela.

Prema funkciji dijeli se na pasivni i aktivni dio.
Kosti i spojevi među kostima –odnosno kostur –učestvuju u držanju i omogućujju kretanje, pa je riječ o pasivnom dijelu sistema dok skeletni mišići aktivno ostvaruju pokrete te je riječ o aktivnome dijelu sistema.

Reumatska oboljenja napadaju i ugrožavaju kompletan lokomotorni sistem.

Šta je reuma jasnije postaće vam jasnije ako se upoznate kako funkcioniše lokomotorni sistem.

Umjesto uvoda u anatomiju

Ovaj portal nema aspiracije upoznavanja sa detaljima anatomije, već tek stvaranje predstave o njoj. Ovdje će se dati tek uvod u građu lokomotornog sistema. Ovo je tek nešto više od ilustracije koja pokazuju i prikazuju složenost građe i funkcionisanja lokomotornog sistema.

Opisivanje ovog složenog sistema praktički je nemoguć zadatak, jer se kostur odrasle osobe sastoji od 206 kostiju, 360 zglobova i minimalno 639 mišića.

Kosti

Kosti, odnosno koštano tkivo, predstavljaju vrstu vezivnog tkiva koje se sastoji od kombincije čvrstih organskih materijala i neorganskih mineralnih sastojaka. Karakteriše ih tvrdoća, kao i otpornost na mehanička oštećenja. Kosti su čvrste i jake iako su unutra šuplje, te uglavnom čine oko 14% ukupne tjelesne mase čovjeka. Kosti su segmenti različitih veličana, oblika i gustine, i predstavljaju sastavne dijelove skeletnog sistema.

Kosti imaju sljedeće uloge:
• Pružaju čvrstinu, stabilnost i pokretljivost dijelovima tjela u kojima se nalaze
• Štite unutrašnje organe od mehaničkih povreda
• Služe kao podloga za koju se vezuju velike mišićne grupe
• Održavaju čovjeka u određenom položaju
• Omogućavaju hodanje i druge vrste kretanja
• Stvaraju se krvne ćelije
• Služe za skladištenje određenih hemijskih elemenata koje organizam može koristiti po potrebi
• U procesu ishrane se koriste zubi
• U prenosu zvuka se koriste kosti srednjeg uha

Čvrsto koštano tkivo materijal je od koga je izgrađena kost. Ovo tkivo prožeto je mnoštvom malih kanala koje okružuju koštane ćelije. Koštane ćelije zadužene su za izlučivanje kalcijuma i fosfora u međućelijski prostor, što kostima daje čvrstinu i otpornost na mehanička oštećenja. Kroz kanale koji se nalaze oko koštanih ćelija prolaze krvne žile i nervi.

U zavisnosti od oblika, kosti se mogu podjeliti na duge kosti, kratke kosti, pljosnate kosti, nepravilne kosti i sazamoidne kosti.

Zglob je mjesto gdje se spajaju dvije ili više kostiju.
Zglobni sistem (Juncturae ili systema articulare) čine zglobovi i njima pridružene kosti i sveze.

Građa zgloba

U zglobovima se sastaju dvije ili više kosti: zglob kuka ujedinjuje zdjelicu i bedrenu kost, koljeno spaja bedrenu kost i kost potkoljenice.
Krajevi kostiju koje se sastaju u zglobu prekriveni su hrskavicom, čija površina je glatka, jer ne smije doći do trenja površina dviju kosti. U zglobu se hrskavica neprestano troši i obnavlja. Zglob je zato zaštićen vlaknastom, otpornom čaurom (fibroznom kapsulom) koja obavija vrhove kostiju koji čine zglob.
Oko čaure su ligamenti (služe kao pojačanje zglobu), tetive (produžetak mišićnih vlakana koje spajaju mišićne kosti) i mišići koji omogucuju pokrete zgloba. Unutrašnjost čahure "obložena" je sinovijskom ovojnicom, koja luči sinovijsku tekućinu, podmazivač zgloba i hranu hrskavici.
Zglobovi u čovječijem tijelu omogućavaju kostima da se nesmetano kreću u raznim pravcima, da se vrši bezbroj kompleksnih pokreta u gotovo svim pravcima i to vrlo glatko i uz veoma malo trenja. Ovo se postiže zahvaljujući tome što su krajevi kosti koje su međusobno povezane zglobom prekrivene hrskavicom koje se taru jedna o drugu. Osim toga, u zglobu se nalazi beličasta, tzv. sinovijalna tečnost, gusta kao živo bjelance. Ona ima ulogu "ulja za podmazivanje" kao kod mašine, jer smanjuje trenje.
Građa i podjela spojeva između kostiju: Juncturae ossium, spojevi među kostima, dijele se u dvije osnovne grupe prema tkivu koje spaja kosti:
• Synarthrosis (sinartroza) je nepokretni koštani spoj, koji može biti vezivni (junctura fibrosa), hrskavični (junctura cartilaginea), i koštani (junctura ossea).
• Junctura synovialis (articulatio ili diarthrosis, diartroza) je pokretni koštani spoj, tj. zglob pravom smislu

Hrskavica je savitljiva i slatka dopuna kostima koja se nalazi na mjestu spoja dve ili više kosti. Funkcija hrskavice je smanjivanje trenja u zglobu. Sunđerasto koštano tkivo nalazi se unutar kosti, i ispunjeno je šupljinama koje kosti čine lakim. Pokosnica je spoljašnji sloj kosti koji obavija čvrsto koštano tkivo i prirasta uz njega.
Pokosnica je izdrađena od posebne vrste vezivnog tkiva. Koštana srž nalazi se unutar sunđerastog tkiva, i predstavlja valjkastu šupljinu u kojoj se proizvodi najveći broj krvnih ćelija u ljudskom telu.
Dijelovi kostiju koji su u sastavu zgloba, nisu pokriveni pokosnicom već zglobnom hrskavicom (cartilago articularis). Kosti su izgrađene od dvije vrste koštanog tkiva, zbijenog i sunđerastog.

Zglob ima tri funkcionalne cjeline: 1) zglobnu šupljinu, 2) hrskavične zglobne plohe i 3) zglobnu ovojnicu.
Zglob pojačavaju veze, ligamenti, koji su ili zasebni ili utkani u zglobnu ovojnicu. Ligament je snop vezivnih vlakana razapet između zglobnih tijela. Ova veza direktno pojačavaju zglobnu ovojnicu ili osiguravaju spoj između kostiju.

U čovječijem tijelu postoje četiri osnovne vrste zglobova: kuglasti, jajasti, šarkasti i rotacioni.
Zglob ramena, koji spada u kuglaste zglobove, najpokretljiviji je zglob.
Zglob kuka je takođe kuglasti i ujedno i najveći zglob u telu, ali nema toliku pokretljivost.
Jajasti zglobovi su zglobovi kod kojih jedna kost ima kraj jajast, oblog oblika, a kraj druge kosti je u obliku sedla. Kod ovog zgloba kosti se kreću samo u jednom pravcu, kao konjanik u sedlu. Jajasti zglobovi u telu su zglobovi kičme koja može da se savija samo napred i nazad.
Šarkasti zglobovi omogućavaju kretanje spojenim kostima samo u jednoj ravni u kojoj mogu da se kreću napred-nazad, kao vrata ili perorez. Takvi su zglobovi članaka prstiju.
Rotacioni zglobovi omogućavaju okretanje povezanih kostiju oko ose i takav zglob se nalazi na bazi lobanje čoveka koji omugućava okretanje glave ukrug.

Mišići su radno aktivni pokretači tijela. U ljudskom ih tijelu ima 752, a zajedno s kostima oni pokreću ljudsko tijelo gradeći lokomotorni sistem. Opuštanjem i stezanjem mišići pokreću kosti. Radom mišića upravlja centralni bervni sistem.

Mišići

Aktivni dio lokomotornog sistema predstavlja mišićni sistem čijom akcijom dolazi do pokreta. Pokret, nastao dejstvom mišićnog sistema, ispoljava se promjenom položaja pojedinih dijelova ili čitavog tijela, u odnosu na prirodno okruženje. Svi pokreti koje organizam izvodi odigravaju se suprotno dejstvu sile zemljine teže, pa se lokomotorni sistem naziva i antigravitacioni sistem.
Mišići, musculi, imaju izraženo svojstvo stezljivosti (kontraktilnosti).
Mišići se krajevima vežu za kosti i imaju sposobnost stezanja (kontrakcije), pa pokreću pojedine dijelove kostura, ili ih učvršćuju u određenom položaju.
Mišićne stanice se mogu stegnuti i tako pokretati dijelove tijela ili organa.

Mišićna vlakna spajaju se u snopiće, koje poput odjeće obavija ovojnica od vezivnog tkiva. U svako mišićno vlakno ulazi ogranak živčanog vlakna kako bi ga potaknuo na rad. Snopićima hranu i kisik donose sitne žilice (kapilare), usput odnoseći ugljikov dioksid i štetne tvari.
Manji mišić čini nekoliko snopića, a veći mišići mogu imati i stotine snopića.
Svaki je mišić obavijen ovojnicom od vezivnog tkiva na koju se nadovezuju čvrsta i savitljiva tetivna vlakna.
Otprilike 48% mase ljudskog tijela zauzimaju mišići.
Mišići obično prelaze preko bar jednog zgloba, i hvataju se na krajeve kostiju.
Tetive vežu mišiće uz kosti. Tetivne niti nisu usporedne nego isprepletene, tako da se sila mišićnog dijela prenosi na sve dijelove tetive.
Tetive mogu izdržati veliko opterećenje, ali su, zbog slabe opskrbe krvlju, jako osjetljive na upalu i mogu odumrijeti.
Tetive mogu izdržati veliko opterećenje, ali su, zbog slabe opskrbe krvlju, jako osjetljive na upalu i mogu odumrijeti.

Moglo bi se reći da je osnov pokreta je mišićna kontrakcija. Sama kontrakcija zasniva se na promjeni dužine mišića.
Mišići imaju svojstvo da se odupiru i savlađuju spoljašnji otpor pri čemu razvijaju određenu silu. Ova komponenta (sama kontrakcija) predstavlja aktivnu komponentu mišićne sile.

Skeletni mišići rade u paru

Generalno, mišići pokreću skelet radeći u suprotnim parovima. Na primjer, ako savijete lakat, biceps (mišići na prednjoj strani nadlaktice) se skupljaju, a triceps (mišići na stražnjoj strani nadlaktice) se opuštaju.
Djeluje na drugi način ako ispravite ruku – triceps se kontrahira dok se biceps opušta.

U nekim zglobovima, poput zgloba ramena, mnogo je različitih mišića pričvršćeno što omogućava još veću slobodu kretanja.

Vezivno tkivo povezuje ćelije, tkiva i organe dajući im oblik i mehaničku potporu, služi u odbrani organizma i prehrani organa.

Vezivo tkivo

Vezivno tkivo izgrađeno je od vezivnih ćelija i međustanične tvari koja okružuje ćelije, a sama međućelijska tvar načinjena je od vezivnih vlakana i koloidne otopine koja ima oblik gela.
Koloidna otopina (oblika gela) ili osnovna tvar spaja vlakna i u doticaju je s tkivnom tekućinom, što sve zajedno tvori osnovne sastavne dijelove vezivnog tkiva.
Najbrojnija stanica vezivnog tkiva je fibroblast, koja postoji u vezivu u različitom stupnju diferencijacije (stepene razvoja) i stalno je aktivna. Fibroblast stvara vezivna vlakna, izlučuje enzime i generalno sudjeluje u metabolizmu veziva.
Osim samog stvaranja veziva, fibroblast sudjeluje u metabolizmu holesterola i steroida (hormona).
Vezivno tkivo ima osobinu da se opire izduženju mišića (pasivna komponenta), što čini mišićnu elastičnost. Zapravo mišić se ponaša kao opruga i pri njegovom izduženju teži da zadrži prvobitni oblik.
Da bi mišić mogao da se kontrahuje (skrati) mora da bude inervisan.Inervaciju skeletnih mišića vrše tzv.alfa - motoneuroni. Jedan alfa - motoneuron inerviše grupu mišićnih vlakana.
Ovakva funkcionalna cjelina (alfa - motoneuron + grupa mišićnih vlakana) čini motornu jedinicu.
Mogli bi reći da se svaki od naših mišića sastoji se od mnoštva malih motora (motornih jedinica), koji se u zavisnosti od potrebe uključuju i isključuju.

Sinovijalne ovojnice su izgrađene od vezivnog tkiva i sadrže tanak sloj tekućine koji smanjuje trenje i omogućuje glatke pokrete mišića. Takva se sinovijalna ovojnica naziva podtetivnom.

Sinovijalna tečnost

Sa svojom konzistencijom poput bjelanjka, glavna uloga sinovijalne tekućine je da smanji trenje između zglobne hrskavice sinovijalnih zglobova tokom kretanja.

Analiza sinovijalne tečnosti je grupa testova koji provjeravaju poremećaje koji utiču na zglobove.

Vezivno tkivo unutar i oko zglobova, te bilo gdje u tijelu, može biti zahvaćeno upalnim promjenama. Reumatske bolesti pogađaju zglobove i strukture koje ih izgrađuju i okružuju―mišiće, kosti, hrskavice i tetive―smatraju se bolestima vezivnog tkiva, budući da ove strukture sadrže veliku količinu vezivnog tkiva.

Slabost mišića je uobičajeni simptom reumatoidnog artritisa. Osobe s RA primjećuju osjetljivost, ukočenost i bol u zahvaćenim mišićima. RA može uzrokovati smanjenje mišićne snage za 25% do 70%, što je obično uzrokovano smanjenom masom skeletnih mišića.

Međutim, veliki broj reumatskih bolesti su autoimune bolesti, u kojima tokom imunološke reakcije potaknute nekim okidačem, imunološki sistem reaguje protiv vlastitog tkiva i proizvodi protivtijela koja napadaju ova tkiva (autoantitijela).

Osnovni zglobovi koje napadaju reumatske bolesti.

Mišići i zglobovi šake.

Jedna od prvih studija pokreta ruke:

Podnožje-Footer-veze-