Rehabilitacija
Terapija UV zracima
UV zraci imaju i pozitivno dejstvo jer podstiču stvaranje D vitamina u čovjekovoj koži, koji je značajan, pre svega za pravilno
formiranje kostiju, a kod starijih osoba može ublažiti bolesti kao što je osteoporoza.
Izvori UV zračenja
Iza γ zraka se nalaze rendgenski ili tzv. X- zraci. Oblast EM spektra koju čine rendgenski zraci, naziva se X oblast.
Nižu energiju i veće talasne dužine od X zraka ima ultraljubičasto (UV)zračenje, koje čini ultraljubičastu ili UV oblat spektra.
Iza UV zračenja se nalazi vidljivo zračenje.
Izvori UV zračenja su:
sunce
solariji
živina kamena svjetiljka
fluorescentna svjetiljka
Podjela UV zračenja
Prema svom biološkom dejstvu UV zračenje se dijeli na:
• UV-C oblast (λ = 180-290 nm).
UV-C zračenje je zračenje najveće energije iz spektra UV oblasti, koje se kao prirodno zračenje ne sreće na Zemlji,
jer se potpuno apsorbuje u ozonskom sloju atmosfere-stratosferi.
UV-C zračenje je izuzetno štetno za žive organizme, jer djeluje destruktivno na DNK (dezoksiribonukleinska kiselina),
koja je sastavni dio svake žive ćelije i nosilac cjelokupnog genetskog materijala jedinke.
• UV-B oblast (λ = 290-320 nm). UV-B zračenje zbog visoke energije svojih fotona ima destruktivno dejstvo na biološki svet.
Energije fotona UV-B zračenja su dovoljne da aktiviraju niz fotohemijskih reakcija u organizmu, koje mogu dovesti do pojave raznih
oštećenja tkiva kože i očiju (pojava opekotina na koži, katarakta...).
• UV-A oblast (λ = 320-400 nm). UV-A zračenje čini oko 98 % od ukupnog solarnog UV zračenja koje stiže do Zemljine
površine. To je zračenje najmanje energije iz oblsti UV spektra za koje atmosfera predstavlja transparentnu sredinu,
te je zbog toga i zastupljeno u tako velikom procentu. Prema svom dejstvu UV-A zračenje je najmanje štetno za biološke sisteme,
ali ne i potpuno bezopasno.
Efekti UV zračenja
Efekti dejstva UV zračenja na ljudski organizam zavise od talasne dužine zračenja, intenziteta zračenja, dužine izlaganja
organizma zračenju, kao i od sposobnosti samog organizma da se odbrani od štetnog dejstva zračenja.
Dubina prodiranja UV zračenja u kožu zavisi od talasne dužine. Što je talasna dužina zračenja manja, manja je i dubina
njegovog prodiranja.
Apsorpcija zračenja predstavlja uslov i početak bilo koje fotohemijske reakcije. Do apsorpcije zračenja može
doći u bilo kom sloju kože, ali samo u prisustvu određenih molekula, tzv. hromofora. Od koncentracije i rasporeda ovih molekula,
zavisi intenzitet reakcije kože na dejstvo UV zračenja.
Pozitivni efekti dejstva UV zračenja na kožu
Smatra se da je jedini pozitivani efekat dejstva UV zračenja na kožu konverzija provitamina D u njegov vitamin D3.
Pozitivnim se, uslovno, može smatrati i aktiviranje zaštitnih mehanizama kože od dejstva zračenja: zadebljanje površinskog
sloja kože-epidermisa i aktiviranje procesa melanogeneze i sinteza melanina.
Terapija UV zračenjem
Proces fototerapije se provodi 3 – 5 puta sedmično tokom mjesec dana. Nakon toga, ovisno o kliničkoj slici osobe, određuje se
nastavak provođenja fototerapije i doza ultraljubičastih zraka.
Koriste se svjetla talasnih dužina koja su najefikasniji, a s najmanje eritematogenim (iritacija/crvenilo kože).
U glavni uređaj za fototerapiju je ugrađen fotometar koji određuje koja količina ultraljubičastih zraka je potrebna.
Potrebno je pratiti reakcije kože – ako je prije obasjavanja na koži vidljiv eritem (iritacija/crvenilo) uzrokovan prethodnim
zračenjem, primjenjuje niža doza svjetla ili se jedno zračenje izostavlja.