Dijagnostika reume
Giht
Giht ili uratna artropatija,-Arthritis urica- poznat i kao podgara, je metaboličko oboljenje, koje nastaje kao posljedica trajno visokog nivoa mokraćne
kiseline u krvi (hiperuratemija) i taloženja kristala mononatrijum-urata u zglobovima i drugim dijelovima organizma.
Giht je upala zgloba (artritis) uzrokovana stvaranjem kristala mokraćne kiseline u zglobovima.
Giht je jedan od nekoliko tipova artritisa kome je poznat uzrok.
Mokraćna kiselina je nusprodukt razgradnje purina ili otpadnih produkata tijela. Normalno, mokraćna kiselina se razgrađuje u krvi
i eliminira se urinom. Kada tijelo povećava proizvodnju mokraćne kiseline, ili ako bubrezi ne eliminišu dovoljno mokraćne kiseline
iz tijela, njena koncentracija u krvi se povećava.
To stanje se zove hiperuricemija. Hiperuricemija nije bolest, i može postojati bez simptoma.
Bolest kraljeva
Predstavlja jednu od najstarijih bolesti poznatih među ljudima. Pre 2000 god. su je zvali "bolest kraljeva", jer je bila raširena
među bogatim ljudima koji su pretjerivali u jelu i piću.
Primarni giht je uglavnom bolest muškaraca, sa najčešćim početkom i petoj deceniji.
U žena se javlja rjeđe (4-10 % obo-lelih), uglavnom u menopauzi.
Sekundarni giht se javlja češće u osoba starijih od 60 godina.
Početak bolesti
Simptomi gihta su crvenilo, osjetljivost, nagli napadi jake boli, toplina i oticanje pojedinih zglobova.
Giht počinje naglo, obično u snu, sa izuzetno jakim bolom u zglobu, toliko jakim da bolesniku i dodir pokrivača
izaziva bol.
Postoje određeni faktori koji ubrzavaju ili podstiču ponovno pojavljivanje gihta. To su prije svega gurmanski obroci i konzumacija alkohola, a naročito uzimanje hrane bogate purinima (riba, iznutrice). U nekim slučajevima kao provocirajući faktor mogu delovati i hirurška intervencija, uzimanje nekih lijekova, naglo mršavljenje, povrede i sl.
U više od 80% prvi napad je u vidu monoartritisa. Bol u zglobu je veoma jak, zglob je otečen, sa suvom, sjajnom, toplom i
crveno-modrom kožom, koja se po prestanku zapaljenja peruta.
Zbog izražene zapaljenske reakcije mogu biti prisutni nespecifični znaci zapaljenja: groznica, visoka tjelesna temperatura,
visoka sedimentacija eritrocita, leukoci-toza i si.
Zapaljenje zgloba traje najčešće nekoliko dana do dvije nedelje i zatim prolazi potpuno.
Recidivi artritisa se javljaju na istom ili drugom zglobu u različitim vremenskim intervalima, koji su kod starijih osoba uvijek
duži nego kod mlađih, a postoji mogućnost da se recidiv i ne javi.
PriPrimarni giht se odlikuje urođenim poremećajem metabolizma purina, najverovatnije enzimske prirode, čiji je biohemijski
izraz trajna hiperuratemija, koja više godina prethodi pojavi artritisa, odnosno gihta.
U sekundarnom gihtu hiperuratemija je posljedica poremećaja u stvaranju ili izlučivanju mokraćne kiseline (MK),
što dovodi do hiperuratemije (bubrežnih oboljenja).
Simptomi i dijagnostika
Najčešće je zahvaćen samo jedan zglob, obično zglob nožnog palca, a izuzetno bolest može početi i na dva ili više zglobova. Oboljeli zglob daje jasnu sliku zapaljenskog artritisa, gde dominira otok, zategnuta i sjajna koža jako crvene boje. Ponekad se javlja i povišena temperatura i drhtavica. Ovaj zapaljenski proces traje 3-14 dana, a nakon toga se spontano smiruje. Kulminaciju dostiže u prva 24 časa.
U toku faze mirovanja bolesnik nema nikakve zglobne tegobe, ali je prisutna hiperuratemija. Bolest se ponovo javlja unutar prve godine od prvog napada i obično zahvata isti zglob kao prethodni put.
AkoAko se giht pravilno terapijski ne tretira, vremenom prelazi u hronični oblik koga karakteriše pojava potkožnih i kostnih tofusa, kao i hronične uratne artropatije.
Tofusi predstavljaju karakterističnu izbočinu na koži, nastalu usljed višegodišnje nelečene bolesti, a kao posljedica taloženja urata u hrskavici, sinovijalnoj tečnosti zglobova, tetivama, šaci, prstima šake, koljenima, pa čak i na ušnim školjkama.
Oko 20% bolesnika ima prisustne bubrežne kamenčiće.
Najvažnija laboratorijska promjena je povišen nivo mokraćne kiseline u krvi. U akutnom napadu gihta mogu biti pozitivni i
nespecifični testovi akutnog zapaljenja, kao npr. ubrzana sedimentacija.
Sinovijsku tečnost nije uvijek lako dobiti, s obzirom da je najnajčešća lokalizacija artritisa u gihtu nožni palac ili neki drugi zglob stopala. U slučaju kada se ne može dobiti sinovijska tečnost za pregled, treba se osloniti na kliničku sliku koja je dosta tipična.
Mokraćna kiselina u krvi je povišena, a u urinu je povišena kod oko četvrtine oboljelih.
Prevencija
Pijte puno tekućine (2 do 3 litre na dan), što pomaže ispiranju mokraćne kiseline kroz bubrege.
OprOprez! Ako imate srčanu ili bubrežnu bolest, vaš liječnik može zahtijevati smanjenje unosa tekućine, i trebate se s njim
posavjetovati kolika je dozvoljena količina unosa tekućine.
U bolnici "Dženeral hospital" iz Masačusetsa urađena je studija na 47.150 ispitanika, i došlo se do zaključka da se redovnim uzimanjem mlijeka i mlječnih proizvoda može za 50% smanjiti rizik za pojavu gihta.
U potpunosti izbacite namirnice bogate purinima: školjke i prerađenu ribu, bubrege, mozak te jetru
Svakodnevno uzimanje mesa povećava rizik za pojavu ovog oboljenja za 21%, a i veće količine morske hrane povećavaju rizik za 7%. Prilikom ispitivanja utvrđeno je da pojedine
vrste povrća nemaju nikakav uticaj na nastanak gihta, iako se ranije smatralo da imaju (karfiol, spanać, pasulj, grašak, bob).
Postoji mnoštvo narodnih lijekova baziranih na ljekovitom bilju, a ovdje ćemo navesti dva koja djeluju na poboljšanje urinarnog sistema.
Nije sigurno da će donjeti izlječenje, ali malo je vjerovatno da imaju neželjena dejstva.
Čičak (Arctium lappa) se od davnina koristi u očuvanju zdravlja mokraćnog sistema i bubrega.
Crni ribiz (Ribes nigrum) djeluje diuretski, protuupalno, antialergijski, antivirusno i antibakterijski.
Terapija i rehabilitacija
Terapija gihta traje čitavog života.
TerTerapijski pristup bolesti kreće se u dva pravca: liječenje artritisa i liječenje hiperuratemije.
Neophodno je što ranije započeti tretman artritisa, zbog zapaljenskog procesa u zglobovima, i u slučaju pravovremene terapije bolest se brzo smiruje.
Medikamentozno se primenjuju nestereoidni antiinflamatorni reumatici u maksimalnoj dozi.
OboOboljelim od gihta preporučuje se pravilan higijensko-dijetetski režim, sa akcentom na smanjenje masti, hrane bogate purinom i alkohola. Savetuje što veći unos tečnosti, kao prevencija nastanka bubrežnih kamenčića.
U težim oblicima bolesti preporučuje se uključivanje u terapiju lijekova koji koriguju metabolički poremećaj. Dugoročno uzimanje ovih lijekova koriguje hiperuratemiju, sprječava ponovni nastanak artritisa i stvaranje hroničnih promjena.
Postoje dve grupe hipourikemijskih lijekova urikozurici (probenecid, benzbromarone) i urikosupresori (zilorik).
Mogući izbor lijekova uključuje tenoksikam, diklofenak ili indometacin.
Kolhicin, derivat jesenskog šafrana, koristi se za liječenje gihta stotinama godina.
Ovaj lijek olakšava bol i oticanje, te može pomoći u sprečavanju budućih napada.
Iako je visoko efektivan, više nije prvi izbor liječnika zbog njegovih potencijalnih neugodnih nuspojava.
Hronično liječenje hiperuratemije lijekovima nije obavezno za sve bolesnike. Ovi lijekovi se obično ne daju kod blažih metaboličnih
poremećaja.
Liječenje hiperuratemije lekovima nikad se ne započinje kod bolesnika sa akutnim napadom artritisa. Tek nakon smirenju zapaljenja,
počinje se liječenje sa malim početnim dozama hipourikemijskih lijekova koji se prema visini MK u krvi mogu postepeno povećavati.
U subakutnom i hroničnom stadiju primjenju se i metode fizikalne terapije za smanjenje boli i upale.
Najčešće se koristi niskofrekventna impulsna magnetoterapija, ultrazvuk i TENS.
U akutnome periodu preporučuje se mirovanje i rasterećenje zgloba, a u težim slučajevima se za hodanje se koriste i pomagalima
kao što su hodalice i štake. Nakon sedam dana mirovanja uvode se vježbe u zavisnosti od stepena upale i oštećenja.
Svakodnevnim vježbanjem se umanjuju faktore rizikaza giht.
Sve osobe srednje i starije životne dobi trebaju vježbati 30 minuta dnevno, vježbe srednjega do lakšeg intenziteta.
Posebno treba izbjegavati piva, koji sadrži velike količine purina, što može dovesti do povećanja urata u krvi
i njegove kristalizacije u tkivima.
Prehrana
Obično se tvrdi da je giht izazvan prekomjernom hranom i pićem.
Preporuka za izbor hrane i eventualno dijete ne može se davati univerzalno.
Jedini univerzalni savjet je da ne pretjerujete i da budete umjereni..
Možda vam u izboru pomogne namjenska piramida prehrane za oboljele od gihta, mada i nju treba uzeti sa rezervom.
>
Sveznadar
Sajt protiv prevara
info/Kontakt